Kỳ 3- Người mới vào nghề làm mô hình định giá: Phê hơn chơi tàu lượn siêu tốc
Ngọc Anh, chuyên viên Analyst tại quỹ Private Equity (PE, đầu tư vốn cổ phần chưa đại chúng) ban đầu thấy rất khó khăn khi được giao nhiệm vụ xây dựng mô hình tài chính 3 báo cáo (Kết quả kinh doanh, Cân đối kế toán và Lưu chuyển tiền tệ). Mặc dù cô đã vượt qua kỳ thi CFA Level 1, kỹ năng lập mô hình là điều cô cảm thấy yếu nhất vì phần này không dạy nhiều trong chương trình CFA, trong khi đó lại là một trong những nhiệm vụ chính của Analyst tại quỹ đầu tư PE.
Vấn đề quan trọng nhất mà Ngọc Anh thường gặp là bảng cân đối kế toán không cân trong mảng dự báo. Mỗi lần như vậy, cô cảm thấy thật khó chịu khi phải bỏ nhiều giờ để kiểm tra mô hình nhằm tìm và sửa lỗi. Đôi khi cô mang mô hình về nhà nhưng vẫn không thể tìm ra lý do mà bảng cân đối không cân, và rồi mô hình theo cô vào giấc ngủ nhiều ác mộng. Hơn nữa, quy tắc của công ty dùng số dư tiền trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ để nhập vào bảng cân đối kế toán (nhằm đảm bảo 3 báo cáo phải kết nối mật thiết với nhau) cũng trở thành một thách thức lớn đối với Ngọc Anh, vì cô thường xuyên gặp vấn đề với vòng lặp (circularity) mà cô phải loại bỏ.
Đặc biệt, Ngoc Anh thường cảm thấy rất mệt mỏi khi phải cập nhật mô hình vì các điều khoản của giao dịch thay đổi xoành soạch sau mỗi cuộc họp thương lượng. Các điều chỉnh về cấu trúc giao dịch đòi hỏi Ngọc Anh phải liên tục sửa công thức và phương pháp tính toán trong mô hình. Yêu cầu thực tế này trở thành thách thức thật sự, khi đôi khi Ngọc Anh không thể đáp ứng kỳ vọng của cấp trên trong việc đưa ra kết quả của mô hình, ví dụ như định giá công ty hoặc tỷ suất lợi nhuận dự kiến của giao dịch. Trong những trường hợp như vậy, Ngọc Anh cảm thấy rất buồn về chính bản thân mình và mất hết tự tin.
Tuy nhiên, hành trình làm mô hình tài chính của Ngọc Anh không phải lúc nào cũng u ám. Đôi khi, cô cảm thấy rất hạnh phúc, thậm chí tự hào về bản thân, khi cô có thể tự mình tìm ra lỗi trong mô hình và sau đó sửa nó trước thời hạn. Có những lần, Ngọc Anh sướng như tìm thấy một kho báu khi cô cân được bảng cân đối kế toán ngay sau khi đổi công cụ tài chính (từ khoản vay thông thường thành nợ chuyển đổi), một trong những kỹ thuật theo cô là rất khó.
Tóm lại, trải nghiệm của Ngọc Anh trong những lần đầu tiên làm mô hình tài chính là phê còn hơn cả đi tàu lượn cao tốc, kết hợp đầy đủ cảm xúc vui buồn lẫn lộn trong suốt cả quá trình. Nhưng đó chính là lý do tại sao Ngọc Anh yêu công việc của mình và phấn đấu từng ngày để trở nên giỏi hơn.
